Tabiatning ajoyibotlari:

Abadiy meduza (Turritopsis dohrnii): Bu meduza, agar jarohatlansa yoki och qolsa, o’zini qayta yoshartirishi mumkin, bu uni nazariy jihatdan o’lmas qiladi.
Suv ayiqlari (Tardigrada): Bu mikroskopik organizmlar ekstremal sharoitlarda, jumladan, kosmosda ham omon qolishi mumkin.
Daraxtlar: Daraxtlar o’zaro ildizlari orqali bog’lanishi va ozuqa moddalarini almashishi mumkin.
Migratsiya: Ba’zi qushlar har yili minglab kilometr masofani bosib o’tadi.
Bioluminessensiya: Ba’zi dengiz organizmlari kimyoviy reaktsiya natijasida yorug’lik chiqaradi.
Evolyutsiya va moslashuv:

Kamelyonlar: Kamelyonlar o’z muhitiga moslashish uchun rangini o’zgartira oladi.
Giraffalar: Giraffalarning uzun bo’yni ularga baland daraxtlardagi barglarni yeyishga imkon beradi.
Ko’rshapalaklar: Ko’rshapalaklar tun bo’yi harakatlanish uchun exolokatsiyadan foydalanadi.
Mimikriya: Ba’zi hasharotlar yirtqichlardan himoyalanish uchun boshqa xavfli hayvonlarga o’xshab ko’rinadi.
Antibiotiklarga chidamlilik: Bakteriyalar antibiotiklarga qarshi chidamlilikni rivojlantirishi mumkin, bu esa tibbiyotda jiddiy muammo hisoblanadi.

Biologiya - bu hayot haqidagi fan bo’lib, u juda ko’p qiziqarli va hayratlanarli faktlarga ega. Mana ulardan ba’zilari:

Tananing hayratlanarli xususiyatlari:

DNK: Agar siz inson tanasidagi barcha DNKni yoyib chiqsangiz, u Quyoshdan Plutongacha va orqaga bir necha marta borishi mumkin edi!
Suyaklar: Inson suyaklari temirdan ham mustahkamroq, ammo og’irligi jihatidan ancha yengil.
Ko’zlar: Inson ko’zi taxminan 10 million xil rangni ajrata oladi.
Teri: Inson terisi butun hayoti davomida taxminan 900 marta yangilanadi.
Miqdor: Inson miyasida taxminan 86 milliard neyron mavjud.
Tabiatning ajoyibotlari:

Abadiy meduza (Turritopsis dohrnii): Bu meduza, agar jarohatlansa yoki och qolsa, o’zini qayta yoshartirishi mumkin, bu uni nazariy jihatdan o’lmas qiladi.
Suv ayiqlari (Tardigrada): Bu mikroskopik organizmlar ekstremal sharoitlarda, jumladan, kosmosda ham omon qolishi mumkin.
Daraxtlar: Daraxtlar o’zaro ildizlari orqali bog’lanishi va ozuqa moddalarini almashishi mumkin.
Migratsiya: Ba’zi qushlar har yili minglab kilometr masofani bosib o’tadi.
Bioluminessensiya: Ba’zi dengiz organizmlari kimyoviy reaktsiya natijasida yorug’lik chiqaradi.
Evolyutsiya va moslashuv:

Kamelyonlar: Kamelyonlar o’z muhitiga moslashish uchun rangini o’zgartira oladi.
Giraffalar: Giraffalarning uzun bo’yni ularga baland daraxtlardagi barglarni yeyishga imkon beradi.
Ko’rshapalaklar: Ko’rshapalaklar tun bo’yi harakatlanish uchun exolokatsiyadan foydalanadi.
Mimikriya: Ba’zi hasharotlar yirtqichlardan himoyalanish uchun boshqa xavfli hayvonlarga o’xshab ko’rinadi.
Antibiotiklarga chidamlilik: Bakteriyalar antibiotiklarga qarshi chidamlilikni rivojlantirishi mumkin, bu esa tibbiyotda jiddiy muammo hisoblanadi.
Boshqa qiziqarli faktlar:

Barmoq izlari: Dunyoda bir xil barmoq iziga ega bo’lgan ikki kishi yo’q (egizaklar ham).
Chumolilar: Chumolilar o’z vaznidan 50 barobar og’irroq yukni ko’tara oladi.
Delfinlar: Delfinlar o’zlarining ismlariga ega va ular boshqa delfinlar bilan muloqot qilish uchun foydalanadilar.
Asalarilar: Asalarilar nektardan asal tayyorlash uchun umr bo’yi mehnat qiladi.
Biologiya - bu doimiy ravishda yangi narsalar kashf etiladigan fan. Hayotning xilma-xilligi va murakkabligi hayratga soladi va bu sohani yanada qiziqarli qiladi.

Nyuton qonunlarining ahamiyati:

Klassik mexanikaning asosini tashkil etadi.
Kundalik hayotda kuzatiladigan koʻplab hodisalarni tushuntirishga yordam beradi (masalan, jismning harakati, transport vositalarining harakati, va hokazo).
Muhandislik, fizika, astronomiya va boshqa sohalarda keng qoʻllaniladi.
Cheklovlar:

Nyuton qonunlari juda katta tezliklarda (yorugʻlik tezligiga yaqin) yoki juda kuchli gravitatsion maydonlarda (masalan, qora tuynuklar atrofida) toʻgʻri ishlamaydi. Bunday holatlarda nisbiylik nazariyasi qoʻllaniladi.
Ular kvant mexanikasi hodisalarini tushuntirish uchun ham yetarli emas.

Nyuton qonunlari - bu klassik mexanikaning asosiy qonunlari boʻlib, ular jismga taʼsir etuvchi kuchlar va uning harakati oʻrtasidagi munosabatni tasvirlaydi. Bu qonunlar Isaak Nyuton tomonidan XVII asrda shakllantirilgan va uning “Principia Mathematica” (1687) asarida eʼlon qilingan. Ular quyidagilardan iborat:

1. Birinchi qonun (Inertsiya qonuni):

Jismga tashqi kuch taʼsir etmasa, u oʻzining tinch holatini yoki toʻgʻri chiziqli tekis harakatini saqlaydi.
Boshqacha qilib aytganda, jismning harakat holatini oʻzgartirish uchun kuch kerak boʻladi.
Izoh: Inertsiya - jismning oʻz harakat holatini saqlashga intilish xususiyati. Massa inertsiya oʻlchovidir.

2. Ikkinchi qonun (Harakat qonuni):

Jismning tezlanishi unga taʼsir etuvchi kuchga toʻgʻri proporsional va uning massasiga teskari proporsionaldir.
Matematik ifodasi: F = ma (bu yerda F - kuch, m - massa, a - tezlanish)
Kuch va tezlanish bir xil yoʻnalishga ega.
Izoh: Bu qonun kuch, massa va tezlanish oʻrtasidagi asosiy bogʻliqlikni ifodalaydi.

3. Uchinchi qonun (Taʼsir va aks taʼsir qonuni):

Har qanday taʼsirga teng va qarama-qarshi aks taʼsir mavjud.
Agar bir jism ikkinchi jismga kuch bilan taʼsir etsa, ikkinchi jism birinchi jismga teng kuch bilan, lekin qarama-qarshi yoʻnalishda taʼsir etadi.
Izoh: Taʼsir va aks taʼsir kuchlari har doim turli jismlarga taʼsir etadi. Misol uchun, siz yerga bosim oʻtkazasiz (taʼsir), yer ham sizga teng kuch bilan yuqoriga taʼsir qiladi (aks taʼsir).

Matematika faniga umumiy kirish

Matematika — bu raqamlar, shakllar, naqshlar va mantiqiy munosabatlar ustida ishlovchi ilmiy fan. U dunyoni tushunishda, muammolarni hal qilishda, tartib va aniq fikrlashni rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega.

Matematikaning asosiy bo‘limlari quyidagilardan iborat:

1. Arifmetika – sonlar ustida amallar: qo‘shish, ayirish, ko‘paytirish va bo‘lish.


2. Algebra – noma’lum sonlar (masalan, x, y) bilan ishlash.


3. Geometriya – shakllar, uzunlik, maydon, hajm va burchaklar bilan bog‘liq fan.


4. Trigonometriya – burchaklar va uchburchaklar orasidagi munosabatlar.


5. Statistika va ehtimollar – ma’lumotlarni tahlil qilish va natijalarni taxmin qilish.


6. Matematik mantiq – aniq fikrlash va isbotlash qoidalarini o‘rgatadi.



Nima uchun matematika kerak?

Bank, savdo, qurilish, texnologiya, IT, fizika va boshqa ko‘plab sohalarda ishlatiladi.

Mantiqiy fikrlash va muammolarga yechim topish qobiliyatini rivojlantiradi.

Hayotda kundalik hisob-kitoblar (masalan, xarid qilish, vaqtni rejalash) uchun juda zarur.

hello

ufuvboohubihbibjojn

Bhg FM vb vb YK GB GB GB hi TFT TFT ettiğinin

test